Brent’in Kuzey Amerika partneri West Texas Intermediate tipi petrol ise tarihte ilk kez, ABD petrol endüstrisi için beklenmedik bir şekilde negatif bölgeye geçti.
West Texas Intermediate için Mayıs ayınd biten kontratta – 37,61 Dolarlık rekor bir düşüşle altüst olma noktasına götüren pek çok faktör bulunuyor. Koronavirüs küresel salgını, taleplerde salgın yüzünden iki aydır izolasyona giden dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı Çin’de taleplerin durması gibi, tüm dünyada da taleplerde rekor bir kırılmaya yola açtı.
Önemli ithalatçılardan biri olan Hindistan 1,3 milyar insana sokağa çıkma yasağı uyguladığı için bu ülkede de talep büyük ölçüde düştü. OPEC’in Mart ayı başlarında müttefiklerin üretim kesintileri ve pazarda öngörülen ilave varil akışı ile bir anlaşmaya varmaması da duruma yardımcı olmadı.
G20 ülkeleri ile piyasayı canlandırmak için, günde 20 milyon varil petrolün geri çekilmesi için yapılan anlaşma da işe yaramadı. The National’ın 1 Nisan’da bir olasılık olarak ortaya attığı negatif fiyat gerçek oldu.
Şimdi bu terimlerin ne anlama geldiğine bir bakalım:
Negatif petrol fiyatı ne anlama geliyor?
Negatif fiyatlar, emtia kriterleri sıfırın altına düştüğünde ve negatif ticaret yapılırken ortaya çıkar. Bu tür durumlarda üreticilerin, kendilerine depolama alanı açılması için potansiyel alıcılara ödeme yapması beklenir. ABD’de negatif fiyatlar özel ham petrol dereceleri için görülmüş olsa da ilk kez küresel ölçüde ham petrol fiyatları bu kadar büyük boyutta etkilenmiştir.
Daha önce olmuş muydu?
Euro bölgesinde borç verenin borç alana faiz almak yerine faiz verdiği durumlar yaygın bir hale gelmiştir. Oldukça uçucu bir emtia olan ham petrol, geleneksel olarak negatif fiyatlandırma ile ilişkilendirilmemiştir, ancak geçmişte, belli ham ürünlerin tek haneli veya daha düşük fiyatlar getirmesi için artan bir eğilim ile istisnalar olmuştur. 2014 yılında başlayan üç yıllık petrol fiyatlarındaki düşüş sırasında, Kuzey Dakota’dan gelen kükürtlü ham petrol sınıfı, 1.50 dolara ulaşmadan önce varil başına kısaca 50 sent olarak fiyatlandırılmıştı.
Rafine edilmesi zor ABD ham petrolünün spesifik, büyük ölçüde kükürtlü olan türlerinin fiyatları zaten tek haneli rakamlarda seyrediyordu. Yollarda bitümde kullanılan ham bir sınıf olan Wyoming Asphalt Kükürtlü fiyatları, Mart ayının ortalarına kadar varil başına negatif 19 sentte işlem görerek pazar için olabilecek daha geniş bir karışıklığa işaret ediyordu.
Diğer örnekler
Geçtiğimiz aylarda ABD’de doğalgaz fiyatları negatifti, çünkü boru hattı gibi alt yapı çalışmaları, üretim hızını yakalayamamıştı. ABD’nin doğal gazdaki yükselişi ülkeyi dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz üreticisi haline getirdi. Fakat yetersiz kapasite, geçtiğimiz yaz Texas fiyatlarını eksi 4 dolara kadar düşürdü. Permiyen gazı için ileri doğru fiyatlandırma, gaz iletim altyapısı yetersiz olduğu için negatif bölgede kaldı. S&P referans fiyatı, Mayıs ayının daha da düşük olacağı beklentisi ile Ocak ayında Nisan kontratı İngiliz termal birimi başına 2 sent negatif olarak değerlendirildi.
Ham petrol neden benzer sonuçlara maruz kalmaktadır?
Nisan ayında pazara gelen günlük yaklaşık 4 milyon varil ek ham petrol girişi nedeniyle arz sıkıntısı bulunmamaktadır. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikler (BAE), pazara sırasıyla 12,3 milyon bpd (günlük varil) ve 4 milyon bpd ham petrol getirme sözü vermiş bulunuyor. Trafigura verilerine göre, Nisan ayında yaklaşık 22 milyon bpd’lik talepte rekor bir düşüş yaşandığı için arzdaki artışla birlikte üreticiler depolama alanı bulmakta zorlanacaklar.
Suudi Arabistan, Avrupa’daki pazarlara tedarik etmek üzere Mısır’da ham petrol depolama konusunda için hızlı hareket etmiş bulunuyor. Ancak Kuzey Amerika’de çıkartılan petrolün oyuncuları yetersiz kapasiteye sahip olduğu ve Western Texas Intermediate, Brent’in aksine ham petrolün fiziksel teslimatını gerektirdiğinden zorluk yaşayacaklar.
Analistlere göre, depolama kapasitesi Mayıs ortasına kadar bitebilir. Depolama kapasitesinin azalması yüzünden arz fazlasının artması ile negatif fiyat senaryosu, referans fiyat için tekrar tekrar yaşanan bir gerçeğe dönüşebilir.