Kamuoyuna bilgi verme yetkileri olmadığı için isimlerinin saklı kalması koşuluyla Associated Press'e konuşan iki ABD'li yetkili, üssün Afgan Ulusal Güvenlik ve Savunma Kuvvetleri'ne devredildiğini bildirdi.
Yaklaşık 20 yıldır Afganistan'da varlık gösteren ve çekilme sürecini tamamlamak üzere olan ABD birlikleri, Bagram Hava Üssü'nden bugün ayrıldı.
Bagram Hava Üssü, Afganistan'da NATO ve ABD öncülüğünde yürütülen askeri operasyonlar için önemli bir harekat noktasıydı.
Görev süreleri boyunca ABD başkanları George W. Bush, Barack Obama ve Donald Trump tarafından ziyaret edilen Bagram Hava Üssü, ABD'nin ülkedeki varlığı açısından sembolik bir öneme sahipti.
ABD yönetimi, 29 Şubat 2020'de Taliban ile anlaşmaya varmış ve 1 Mayıs 2021'de Afganistan'dan tamamen çekileceği konusunda mutabık kalmıştı.
Joe Biden yönetimi ise 1 Mayıs'tan başlamak üzere, 11 Eylül'e kadar Afganistan'dan tamamen çekilmiş olacaklarını açıklamıştı.
Taliban'dan ilk açıklama
Taliban'ın ABD ve Rusya aracılığı ile yaptığı görüşmelerdeki heyetin içerisinde bulunan ve hareketin üst düzey yetlililerinden olan Enes Hakkani sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Tüm Afgan Müslüman ulusunu, yabancı işgalcilerin Bagram askeri üssünden çekilmesinden dolayı tebrik ederiz. Hiçbir özgür insan ülkesinde yabancı asker istemez. Dünya ile karşılıklılık ilkesine dayalı dostane ve olumlu ilişkiler istiyoruz." dedi.
Hakkani ayarıca, "Yabancı birliklerin geri çekilmesi, Doha Anlaşması'nın uygulanmasında övgüye değer bir adımdır. Hareket, sorunun barışçıl bir şekilde çözülmesine yönelik boşluğu dolduruyor." ifadelerini kullandı.
Enes Hakkani
Hakkani örgütünün lideri Celaleddin Hakkani'nin oğlu ve şimdiki liderleri Siraceddin Hakkani’nin kardeşi olan Enes Hakkani, 2014 yılında Bahreyn'de yakalanarak Kabil hükümetine teslim edildi.
2016 yılında Hakkani hakkında idam kararı verilmiş, ancak Taliban’ın tehditleri ve Kabil’de üst üste gerçekleştirdiği saldırılar sonrası bu karardan dönülmüştü.
Enes Hakkani, 2019 yılında Afganistan’ın başkenti Kabil’deki Amerikan Üniversitesi’nde görev yapan ve Taliban tarafından esir alınan iki öğretim görevlisinin serbest kalması karşılığında diğer 2 Taliban üyesiyle birlikte serbest bırakıldı.
Bagram havaalanı ne kadar önemli?
Başkent Kabil'in 40 kilometre kadar kuzeyindeki bir köyden adını alan Bagram havaalanı 1980'li yıllarda Afganistan'ı işgal altında tutan Sovyet ordusu tarafından inşa edilmişti.
ABD ve müttefikleri 2001 yılında ele geçirdikleri hava alanını 10 bin asker barındırma kapasitesine sahip dev bir hava üssüne dönüştürdüler.
Havaalanında iki pist var ve sonradan yapılan 3,6 kilometre uzunluğunda. Buraya büyük askeri kargo ve bombardıman uçakları iniş yapabiliyor.
Havaalanında patlamalara karşı koruyucu duvarlarla çevrili 110 adet uçak park yeri var.
Associated Press'in haberine göre tesiste travma bölümü, üç ameliyathanesi ve diş kliniği de olan 50 yataklı bir hastane de bulunuyor.
Buradaki hangarlar ve binalardan biri de çatışmanın en şiddetli olduğu yıllarda ABD güçlerinin insanları gözaltında tuttuğu cezaevi. Küba'daki kötü şöhretli Amerikan askeri cezaevine atıfla burası Afganistan'ın Guantanamo'su olarak tanımlanıyordu.
Bagram, ABD Senatosu tarafından, ülkenin dış istihbarat örgütü CIA'nin dünyanın farklı yerlerinde El Kaide zanlılarını işkence yöntemlerine de başvurarak sorguladığı gizli gözetim merkezleri hakkındaki raporunda adı geçen yerlerden biriydi.
Doha anlaşması
ABD, 29 Şubat 2020'da Taliban ile Doha'da barış anlaşması imzaladı.
Afganistan'da asker bulunduran müttefiklerine danışmadan hareket eden ABD, Taliban'a tüm yabancı güçlerin 1 Mayıs 2021'e kadar çekileceği sözünü verdi.
Taliban yabancı güçlere saldırmamayı taahhüt etmesine karşın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemler anlaşma dışında kaldı. Taliban ve Afgan yönetimi karşılıklı olarak binlerce kişiyi serbest bıraktı.
Afgan tarafları nihai anlaşmanın müzakeresi için ocak ayında usul ve yöntemde anlaştı. Ancak 22 Şubat'ta başlayan müzakerelerde içerik kısmına geçilemedi.
Kabil yönetimi, Taliban'dan öncelikle kapsamlı ateşkes uygulamasını istiyor ve geçiş hükümeti talebini reddediyor.
Taliban, terör örgütleri listelerinden çıkabilmek için ABD'nin taahhüdünü yerine getirmesini de istiyor. ABD son olarak 8 Mart'ta, 90 gün zarfında şiddetin azaltılması ve taraflar arasında geçiş hükümeti kurulması önerisinde bulundu. Yabancı güçlerin çekilmesi için takvim vermedi. Afgan tarafları ile ABD'nin teklifiyle görüşmelerin nisan ayında Türkiye'de devam etmesi kararlaştırıldı ancak görüşmeler vaadlerin yerine getirilmemesi üzerine yapılmadı.
Taliban'a yönelik yaptırımlar kaldırılacak
Afganistan içindeki siyasi diyalog görüşmelerinin başlamasıyla ABD’nin bazı Taliban liderlerine uyguladıkları yaptırımlar ve bu liderlerin başlarına koydukları ödülleri 27 Ağustos 2020'ye kadar kaldırma konusunu ele alacağı vurgulanan anlaşmada ABD yönetimi, Taliban liderlerinden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) yaptırımları uygulanan isimlerin 29 Mayıs 2020'ye kadar yaptırım listesinden çıkarılması için diplomatik girişimlerde bulunacağı teminatını verdi.
Anlaşmada ABD ve müttefiklerinin Afganistan’ın siyasi bağımsızlığı veya toprak bütünlüğüne ilişkin herhangi bir zor kullanma veya güç kullanma tehdidinden kaçınacağı ifade edildi.
Taliban'ın, El-Kaide’nin de aralarında olduğu ABD’ye tehdit oluşturacak hiçbir şahıs, unsur veya yapının Afganistan’da bulunmasına izin vermeyeceği belirtilen anlaşmada, bu gruplarla iş birliği yapmayacağına da dikkati çekildi.
ortadoğuhaber.com